Compliance & integriteit in de praktijk: zó pakt klant Gemeente Amsterdam het aan
RMMBR ontwikkelde in 2018 een strategisch plan voor de Amsterdamse School. Essentieel in het plan waren hackathons; diverse afdelingen kwamen samen om in een korte tijd een training of plan uit te werken. De hackathons waren een groot succes en leverden verschillende mooie dingen op: een blended training, planmatig werken, een leiderschapsplatform én een Gedragscode e-learning.
Henriëtte Bout is senior adviseur integriteit bij Bureau Integriteit gemeente Amsterdam en was nauw betrokken bij de ontwikkeling van de Gedragscode e-learning. Wat vindt zij belangrijk als het gaat om het onder de aandacht brengen van integriteit? En hoe draagt de e-learning bij aan dit geheel?
Drie ervaringen van Henriëtte op het gebied van compliance en integriteit zijn:
1. Het vinden van balans tussen maatwerk en uniformiteit.
2. Men moet eerst urgentie voelen, dan is er ruimte voor leren.
3. Compliance gaat verder dan slechts het hoofd.
Samenspel tussen maatwerk en uniformiteit
De gemeente Amsterdam streeft ernaar een integere en betrouwbare overheid te zijn die bijdraagt aan een vreedzame en rechtvaardige samenleving. Henriëtte doet dat graag op een coherente, samenhangende manier. In de praktijk is ze daarvoor altijd opzoek naar de juiste balans tussen uniformiteit en maatwerk. Voorheen leverde Bureau Integriteit volgens haar met name maatwerk, maar met de komst van de Gedragscode e-learning is daar verandering in gekomen.
De e-learning biedt een praktische vertaling van de Gedragscode. Het helpt medewerkers om de Gedragscode te leren kennen en toe te passen in hun eigen praktijk. Met name de video’s met verschillende scenario’s waarin échte collega’s spelen, vallen in de smaak.
“Het voordeel van de e-learning is dat men het helemaal zelf kan doen en zichzelf meteenkan toetsen. Niemand hoeft in gesprek met de ander. Een training in een groep vinden mensen normaliter wel leuk, maar is – met name in deze tijd – toch ook ingewikkeld.”
Urgentie, dan leren
In haar werk als adviseur integriteit inspireert Henriëtte mensen om een stap verder te zetten op hun persoonlijke leerpad. Het gaat volgens haar niet om het opdragen dat men integer moet zijn, maar om mensen een niveau verder te helpen.
“Ze moeten zelf urgentie voelen, een probleem bijvoorbeeld hebben of iets waar ze niet uitkomen. Anders wordt er niet geleerd. Soms is nu het moment niet voor integriteit, dan komt dat later als de noodzaakwel voelbaar is.”
Compliance is dan ook maar een klein gedeelte van Henriëttes werk. Compliance betekent eigenlijk ‘hoe zorg je ervoor dat mensen zich aan de regels houden?’. Henriëtte kijkt nog een stap verder: ‘hoe zorg je ervoor dat je de goede regels hebt?’. Het gaat immers niet alleen om het aanbieden van regels. Het is ook belangrijk om te kijken waar mensen in de praktijk tegenaan lopen en welke rol regels kunnen spelen om dat op te lossen.
“Dat is soms lastig. Ambtenaren moeten doen wat hen opgedragen wordt, maar in de praktijk kan dat zorgen voor twijfels. Ik volg de regel, maar doe ik ook wel echt de goede dingen?”
Daarnaast gaat het volgens Henriëtte niet zozeer om het kennen van de regels, maar om het snappen waarom de regels van belang zijn. Dit brengen ze bij de gemeente Amsterdam onder de aandacht door middel van verschillende interventies.
Ze bieden trainingen over morele oordeelsvorming aan, maar houden ook (online) lezingen, doen filmbesprekingen over films die lastige kwesties in kaart brengen en ondersteunen leidinggevenden om te sturen op integriteit. In de toekomst wil Henriëtte veel werk maken van intervisie.
“Ik wil dat het normaal wordt om met enige regelmaat met elkaar te praten. Lastige situaties samen bespreken, hoe gaat eenieder daarmee om?”
Verder dan het hoofd
Het overkoepelende doel van alle interventies is proberen binnen te komen. Niet alleen kijken naar het hoofd, maar ook inspelen op het hart.
“Compliance is heel vaak het hoofd – je moet voldoen aan wet & regelgeving, je moet nette financiën hebben, je moet duidelijk communiceren – maar om te kunnen begrijpen dien je ook in te spelen op het hart.”
Het geheel moet volgens Henriëtte een beetje blijven schuren.
“We willen het niet hebben over de algemeenheden die voor iedereen gelden, maar juist situaties die voor de één meer geldt dan voor de ander”.
Door hier het gesprek over te blijven aangaan, blijven we nadenken over de regels en kunnen we nuances aanbrengen.
Meer weten over compliance? Lees dan vooral dit artikel.